Soạn bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

1. Theo anh (chị), việc làm của nhân vật Ngô Tử Văn có ý nghĩa gì?

a) Thể hiện quan điểm và thái độ của người trí thức muốn đả phá sự mê tín thần linh của quần chúng bình dân.

b) Thể hiện sự khảng khái, chính trực và dũng cảm muốn vì dân trừ hại.

c) Thể hiện tính hiếu thắng của người trẻ tuổi.

d) Thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ qua việc diệt trừ hồn tên giặc xâm lược hung bạo, bảo vệ Thổ thần nước Việt, người từng có công giúp Lí Nam Đế chống ngoại xâm.

e) Ý kiến khác.

Giải thích nguyên nhân sự chọn lựa của anh (chị).
2. Theo anh (chị), chi tiết Diêm Vương xử kiện ở âm phủ nói lên điều gì?

a) Thể hiện niềm tin của con người thời trung đại: bên cạnh cõi trần còn có một thế giới khác là âm phủ, nơi con người sau khi chết sẽ phải đến để nhận sự phán xét và thưởng phạt về những việc làm của mình khi còn sống.

b) Thể hiện khát vọng công lí chưa thực hiện được trong cuộc sống trần thế của người xưa.

c) Nhằm đẩy xung đột kịch tính của truyện đến cao trào để nhân vật chính – Ngô Tử Văn – có dịp bộc lộ bản lĩnh, khí phách của mình.

d) Có ý nghĩa khuyên răn, giáo dục con người nên sống và hành động thế nào cho đúng đắn, hợp lẽ phải, tránh làm điều ác.

e) Ý kiến khác.

Giải thích lí do sự chọn lựa của anh (chị).
3. Chi tiết Ngô Tử Văn được nhậm chức phán sự ở đền Tản Viên có ý nghĩa gì?
4. Phân tích nghệ thuật kể chuyện đặc sắc và hấp dẫn của Nguyễn Dữ.
5. Nêu chủ đề của truyện.

Lời giải:

I. Câu hỏi phần hướng dẫn học bài

Câu 1 trang 60 - SGK Ngữ văn 10 tập 2: Theo anh (chị), việc làm của nhân vật Ngô Tử Văn có ý nghĩa gì?

a) Thể hiện quan điểm và thái độ của người trí thức muốn đả phá sự mê tín thần linh của quần chúng bình dân.

b) Thể hiện sự khảng khái, chính trực và dũng cảm muốn vì dân trừ hại.

c) Thể hiện tính hiếu thắng của người trẻ tuổi.

e) Ý kiến khác.

Giải thích nguyên nhân sự chọn lựa của anh (chị).

Trả lời:

Việc làm của Ngô Tử Văn mang nhiều ý nghĩa. Nó vừa thể hiện sự khảng khái, chính trực và dũng cảm muốn vì dân trừ hại, vừa thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ qua việc diệt trừ tên giặc xâm lược hung bạo, bảo vệ Thổ thần nước Việt, người từng có công giúp Lí Nam Đế chống ngoại xâm.

Câu trả lời a chỉ đúng một phần vì Ngô Tử Văn chỉ đả phá sự ngu tín của nhân dân khi họ tin vào cả những thần ác, thần bất chính, chứ không đã phá tập tục thờ cúng thần linh nói chung. Câu trả lời c thì hoàn toàn sai vì Tử Văn không đốt đền một cách vô căn cứ. Như vậy, đáp án chính xác là kết hợp cả b và d.

Câu 2 trang 60 - 61 SGK Ngữ văn 10 tập 2:

Theo anh (chị), chi tiết Diêm Vương xử kiện ở âm phủ nói lên điều gì?

b) Thể hiện khát vọng công lí chưa thực hiện được trong cuộc sống trần thế của người xưa.

c) Nhằm đẩy xung đột kịch tính của truyện đến cao trào để nhân vật chính – Ngô Tử Văn – có dịp bộc lộ bản lĩnh, khí phách của mình.

d) Có ý nghĩa khuyên răn, giáo dục con người nên sống và hành động thế nào cho đúng đắn, hợp lẽ phải, tránh làm điều ác.

e) Ý kiến khác.

Giải thích lí do sự chọn lựa của anh (chị).

Trả lời:

Chi tiết Diêm Vương xử kiện ở âm phủ là một chi tiết quan trọng trong việc thể hiện nội dung tư tưởng của tác phẩm. Chi tiết này thể hiện niềm tin của người trung đại về một thế giới khác bên cạnh cõi trần (thế giới âm phủ), nơi con người sau khi chết sẽ phải đến để nhận sự phán xét và thưởng phạt về những việc làm của mình khi còn sống. Nó cũng đồng thời thể hiện khát vọng công lí chưa thực hiện đượctrong cuộc sống trần thế của người xưa. Đây là một bước ngoặt của câu chuyện, là chi tiết cần thiết nhằm đẩy kịch tính của câu chuyện lên đến cao trào để nhân vật chính có dịp bộc lộ bản lĩnh và khí phách của mình. Nó cũng mang ý nghĩa khuyên răn, nhằm giáo dục con người nên sống và hành động thế nào cho đúng đắn, hợp lẽ phải, tránh làm điều ác.
Đáp án đúng: Tất cả các đáp án đã được nêu ra đều đúng.
-> Chọn câu e: Ý kiến khác.

Câu 3 trang 61 - SGK Ngữ văn 10 tập 2: Chi tiết Ngô Tử Văn được nhậm chức phán sự ở đền Tản Viên có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Ý nghĩa chi tiết Ngô Tử Văn được nhậm chức phán sự ở đền Tản Viên là:

Chức Phán sự là một chức quan xem xét về các vụ kiện tụng, giúp việc cho người xử án. Đây là chức quan thực hiện công lí. Ngô Tử Văn sở dĩ được Thổ Thần tiến cử nhận chức này vì chàng đã giúp Thổ Thần đòi lại công lí, chàng dũng cảm bảo vệ công lí, chính nghĩa ngay cả khi cái chết đe dọa. Việc nhận chức Phán sự đền Tản Viên của Ngô Tử Văn chính là một hình thức thưởng công xứng đáng có ý nghĩa noi gương cho đời sau, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh chống cái ác, bảo vệ công lí. Hình ảnh Ngô Tử Văn oai phong lẫm liệt xuất hiện ở cuối chuyện đã nói lên điều đó.

Câu 4 trang 61 - SGK Ngữ văn 10 tập 2: Phân tích nghệ thuật kể chuyện đặc sắc và hấp dẫn của Nguyễn Dữ.

Trả lời:

- Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ngay từ nhan đề đã đưa người đọc bước vào thế giới li kì, biến ảo. Truyện toàn viết về thần linh (Thổ công, Đức thánh Tản Viên), ma quỷ (Diêm Vương, hồn ma tướng giặc) rồi chuyện chết đi sống lại (Tử Văn chết hai ngày rồi còn trở về; chết để nhận chức phán sự đền Tản Viên). Điều đáng nói ở đây là cốt lõi hiện thực đã được lồng vào một cốt truyện kì ảo. Người đọc bị mê hoặc bởi bức màn kì ảo để rồi khi đọc hết, suy ngẫm về các nhân vật, tình tiết … sẽ nhận ra giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.- Nhìn chung cốt truyện của Nguyễn Dữ giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ, logic. Tác giả đã dẫn dắt chuyện vô cùng khéo léo, mở ra bằng một sự việc bất ngờ rồi dẫn dắt dần tới đỉnh điểm của kịch tính và giải quyết một cách hợp lí, thỏa đáng. Người đọc đồng cảm được với thái độ và quan điểm của nhà văn, nhất là thái độ ngợi ca người trí thức, ngợi ca tinh thần dân tộc, quan niệm ác giả, ác báo, …

Câu 5 trang 61 - SGK Ngữ văn 10 tập 2: Nêu chủ đề của truyện.

Trả lời:

- Bằng cách đan xen những yếu tố thực và các yếu tố kì ảo, hoang đường, tác phẩm đề cao tinh thần trượng nghĩa, dám đấu tranh vạch mặt cái xấu và dũng cảm trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn. Đồng thời nó còn thể hiện niềm tin ở lẽ phải, công lí, thiện thắng ác, chính thắng tà.

- Thông qua các yếu tố huyền ảo, người đọc có thể tìm thấy các vấn đề cốt lõi của cuộc sống cũng như thái độ của nhà văn trước hiện thực. Đó là nạn tướng giặc họ Thôi sách nhiễu dân lành, nạn tham nhũng, hối lộ, nạn cậy quyền thế ức hiếp người khác, nạn tắc trách, cẩu thả trong công việc của giới lãnh đạo.

II. Câu hỏi phần luyện tập

Câu 1 trang 61 - SGK Ngữ văn 10 tập 2: Nếu được yêu cầu viết đoạn kết của truyện, anh (chị) sẽ đồng tình với cách kết thúc như đã có hay sẽ chọn một cách kết thúc khác? Trình bày và giải thích ý kiến của mình.

Trả lời:

- Với yêu cầu viết đoạn kết của truyện, các em có thể đồng tình hay không đồng tình với kết thúc như đã có và đưa ra một cách kết thúc khác. Điều quan trọng là có thể giải thích một cách hợp lí và thuyết phục về ý kiến của mình.

- Chọn kết thúc khác: Để cho Tử Văn tiếp tục sống trên cõi trần thế và làm một vị quan thanh liêm chính trực, hết lòng vì dân thay vì tới nhậm chức phán sự ở đền Tản Viên. Lựa chọn cái kết này bởi vì sự tồn tại của Tử Văn ở cõi trần thế sẽ khiến cuộc sống của nhân dân được ấm no, bình an, đồng thời người dân, nhất là những người trí thức có thể lấy đó làm tấm gương mà noi theo, cuộc sống sẽ ngày càng có nhiều người như Tử Văn, dám đứng lên bảo vệ lẽ phải và công lý.

Câu 2 trang 61 - SGK Ngữ văn 10 tập 2: Tóm tắt truyện không quá 20 dòng

Trả lời:

Ngô Tử Văn người Lạng Giang là một kẻ sĩ khảng khái, chính trực. Căm giận con yêu quái vốn là tên tướng giặc họ Thôi người Trung Quốc, Ngô Tử Văn đã đốt ngôi đền hắn chiếm Thổ thần để gây hại cho dân lành. Sau khi đốt đền, Tử Văn lên cơn sốt mê man, chàng thấy tên hung thần đòi trả đền và đe dọa bắt chàng xuống âm phủ. Thổ thần bày tỏ thái độ cảm phục trước hành động dũng cảm của Tử Văn, mách chàng về tung tích, tội ác tên hung thần và cách đối phó. Đến đêm, khi bệnh nặng thêm, Tử Văn thấy hai tên quỷ đến bắt chàng xuống âm phủ. Trước Diêm Vương, Tử Văn đã tố cáo tội ác của tên hung thần để hắn bị trừng trị. Tên yêu quái hoảng sợ xin dàn hoà nhưng Diêm Vương không chịu, sai người đi điều tra. Biết rõ sự tình, Diêm Vương trừng phạt kẻ họ Thôi kia, mộ của hắn bị nổ tung. Thổ thần quay về ngôi đền vừa được dựng lại và xin cho Tử Văn chức quan phán sự ở đền Tản Viên. Tử Văn qua đời để đi nhận chức ấy.

Giải các bài tập Tuần 24 SGK Ngữ văn 10 •Chuyện chức phán sự đền Tản Viên •Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh

Bài trước Bài sau

Lớp 10

Chương 1: Xã hội nguyên thủy Chương 1: Nguyên tử Chương 1: Mệnh đề - Tập hợp Chương 1: Vectơ Phần 1: Cơ học Chương 1: Thành phần hóa học của tế bào Chương 1: Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật Chương 1: Động học chất điểm Chương 5: Địa lí dân cư Chương 1: Động học chất điểm Chương 1: Việt Nam từ thời nguyên thủy đến thế kỉ X Chương 5: Chất khí Chương 1: Các cuộc cách mạng tư sản (từ giữa thế kỉ XVI đến cuối thế kỉ XVIII) Phần 1: Công dân với việc hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học. Chương 1: Nguyên tử Chương 1: Bản Đồ Chương 2: Xã hội cổ đại Chương 2: Vũ trụ. Hệ quả các chuyển động của trái đất Chương 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và Định luật tuần hoàn Phần 2: Nhiệt học Chương 2: Cấu trúc của tế bào Chương 2: Sinh trưởng và sinh sản của vi sinh vật Chương 2: Tích vô hướng của hai vectơ và ứng dụng Chương 6: Cơ cấu nền kinh tế Chương 2: Động lực học chất điểm Chương 2: Động lực học chất điểm Chương 2: Hàm số bậc nhất và bậc hai Chương 6: Cơ sở của nhiệt động lực học Chương 2: Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XV Chương 2: Các nước Âu - Mỹ Phần 2: Công dân với đạo đức Chương 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và Định luật tuần hoàn Chương 3: Trung Quốc thời phong kiến Chương 3: Cấu trúc của Trái Đất. Các quyển của Trái Đất. Chương 3: Liên kết hóa học Chương 3: Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào Chương 3: Virut và bệnh truyền nhiễm Chương 3: Phương pháp tọa độ trong mặt phẳng Chương 7: Địa lí nông nghiệp Chương 3: Tĩnh học vật rắn Chương 3: Cân bằng và chuyển động của vật rắn Chương 7: Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể Chương 3: Việt Nam từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII Chương 3: Phong trào công nhân (từ đầu thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX) Chương 3: Phương trình - Hệ phương trình Chương 3: Liên kết hóa học Chương 4: Phản ứng oxi hóa - khử Chương 4 : Phân bào Chương 4: Một số quy luật của lớp vỏ địa lí Chương 8: Địa lí công nghiệp Chương 4: Các định luật bảo toàn Chương 4: Các định luật bảo toàn Chương 4: Việt Nam ở nửa đầu thế kỉ XIX Chương 4: Ấn Độ thời phong kiến Chương 4: Bất đẳng thức - Bất phương trình Chương 4: Phản ứng hóa học Chương 5: Nhóm Halogen Chương 9: Địa lí dịch vụ Chương 5: Cơ học chất lưu Sơ kết lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến giữa thế kỉ XIX Chương 5: Đông Nam Á thời phong kiến Chương 5: Nhóm halogen Chương 5: Thống kê Chương 6: Cung và góc lượng giác. Công thức lượng giác Chương 6: Oxi - Lưu huỳnh Chương 10: Môi trường và sự phát triển bền vững Chương 6: Chất khí Chương 6: Tây Âu thời trung đại Chương 6: Nhóm oxi Chương 7: Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học Chương 7: Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể Chương 7: Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học Chương 8: Cơ sở của nhiệt động lực học

Tuần 24 SGK Ngữ văn 10

•Chuyện chức phán sự đền Tản Viên •Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh

+ Mở rộng xem đầy đủ