Soạn bài Nhưng nó phải bằng hai mày

1. Phân tích tính kịch trong đoạn “Cải vội xòe năm ngón tay … bằng hai mày’’.

Chú ý:

a) Quan hệ giữa hai nhân vật: Cải và thầy lí.

b) Sự kết hợp giữa lời nói và động tác của hai nhân vật trên.

Phân tích nghệ thuật gây cười qua lời nói của thầy lí ở cuối truyện?

3. Anh (chị) đánh giá như thế nào về nhân vật Ngô và Cải?

Lời giải:

Câu 1: Phân tích tính kịch trong đoạn “Cải vội xòe năm ngón tay … bằng hai mày’’.

Chú ý:

a) Quan hệ giữa hai nhân vật: Cải và thầy lí.

b) Sự kết hợp giữa lời nói và động tác của hai nhân vật trên.

Trả lời:

- Mối quan hệ giữa hai nhân vật Cải và thầy lí trước khi xử kiện là mối quan hệ đã được sắp xếp trước: thầy lí (người nhận hối lộ) và Cải (người đưa hối lộ.

- Sự kết hợp giữa lời nói và động tác của hai nhân vật Cải và thầy lí:

+ Cải xòe ra năm ngón tay và "ngầm" ra hiệu với thầy lí về việc mình đã lót năm đồng và “ngẩng mặt nhìn thầy lí’’ chờ đợi.

+ Thầy Lí đã đáp lời nhanh chóng bằng hành động xòe năm ngón tay trái úp lên năm ngón tay mặt, ý nói cái giá của "lẽ phải" đó đã được Ngô nhân đôi: “nhưng nó lại phải … bằng hai mày!”.

Ý nghĩa tố cáo của truyện là đã vạch trần một thực trạng đáng lên án: lẽ phải, công bằng được đo bằng tiền. Ai đặt nhiều tiền hơn thì người đó thắng.

Câu 2: Phân tích nghệ thuật gây cười qua lời nói của thầy lí ở cuối truyện?

Trả lời:

- Lời nói của thầy Lí được tác giả dân gian sử dụng thành công lối chơi chữ: “phải bằng hai”. Lẽ phải của thầy là sự kết hợp hài hòa giữa tính chất và số lượng, rất rõ ràng.

- Trong lời nói của thầy Lí ở cuối truyện, một sự thật được hé lộ: "lẽ phải" được đồng nhất với số tiền hối lộ. Giống như đồng tiền, nó có thể đo, đếm được. Chi tiết này đã chỉ rõ thực trạng làm việc không biết đến công bằng của vị đại diện cho công lí của chính quyền phong kiến ở nông thôn trước đây.

- Tình huống Cải bị đánh và lời nói của thầy lí đã gây nên tiếng cười đặc sắc nhưng chua cay: Cải đút lót tiền mà vẫn bị đánh; thầy lí đã ăn tiền đút lót mà vẫn đánh người.

Câu 3: Anh (chị) đánh giá như thế nào về nhân vật Ngô và Cải?

Trả lời:

Đánh giá về nhân vật Ngô và Cải:

+ Cả hai đều có hành vi không tốt là đánh nhau; lại không chịu nhận sai về mình, muốn đổ tội cho đối phương nên đã đút lót cho người xử kiện.

+ Họ vừa là thủ phạm, vừa là nạn nhân của lối làm việc, xử kiện tiêu cực trong xã hội phong kiến ở nông thôn trước đây.

+ Họ là những người nông dân tội nghiệp, đáng thương (bị mất tiền và chịu đòn roi); vừa khốn khổ (bi), lại vừa bị chê cười (hài).

\(\Rightarrow\) Hành động, lời nói của hai nhân vật, đặc biệt là Cải đã tạo nên tiếng cười chua chát cho người đọc.

GHI NHỚ:
Tác giả dân gian đã rất thành công trong việc kết hợp lời nói với cử chỉ cùng với lối chơi chữ độc đáo để vạch trần thói tham nhũng của thầy Lý. Đồng thời cũng thể hiện được tình cảnh bi - hài, vừa đáng thương lại vừa đáng trách của người lao động trước tệ nạn tham nhũng.

LUYỆN TẬP

Hãy phân tích cả hai truyện cười (Tam đại con gà và Nó phải bằng hai mày) để làm rõ những đặc trưng của thể loại truyện cười.

Trả lời:

Cả hai truyện đều mang những đặc trưng của thể loại truyện cười như sau:

+ Dung lượng ngắn: chi tiết cô đọng, hành động của nhân vật được sắp xếp liên tiếp và lôgíc chặt chẽ.

+ Kết cấu chặt chẽ và có kết thúc bất ngờ:

- Truyện Tam đại con gà đặt nhân vật“thầy” vào bốn tình huống khó làm lộ ra cái dốt, mà “thầy” càng giấu lại càng lộ rõ.

- Ở truyện Nhưng nó phải bằng hai mày, kịch tính được thể hiện qua việc: Cải yên tâm vì đã đút lót thầy lí nhưng vẫn bị xử đánh, tiền mất mà tật mang.

+ Nội dung: Kể về sự việc xấu, trái tự nhiên trong cuộc sống với mục đích gây cười, giải trí.

- Truyện Tam đại con gà gây cười với việc chống chế của thầy là để giấu dốt nhưng càng giấu càng lộ.

- Truyện Nhưng nó phải bằng hai mày tạo nên tiếng cười đặc sắc nhưng chua cay về thực trạng làm việc không cần biết đến công bằng của giai cấp quan lại xưa.

+ Ý nghĩa: Thường châm biếm, chế giễu những thói hư, tật xấu trong nội bộ nhân dân, hoặc đả kích những thói hư khác trong xã hội, tạo ra những mâu thuẫn trái tự nhiên để gây cười và đưa lời khuyên, bài học nhẹ nhàng.

- Truyện Tam đại con gà khuyên con người ta không ngừng học hỏi để tiến bộ.

- Truyện Nhưng nó phải bằng hai mày đả kích thói tham nhũng của bọn tham quan.

Giải các bài tập Tuần 8 SGK Ngữ văn 10 •Tam đại con gà •Nhưng nó phải bằng hai mày (Truyện cười) •Viết bài làm văn số 2: Văn tự sự

Bài trước Bài sau

Lớp 10

Chương 1: Xã hội nguyên thủy Chương 1: Nguyên tử Chương 1: Mệnh đề - Tập hợp Chương 1: Vectơ Phần 1: Cơ học Chương 1: Thành phần hóa học của tế bào Chương 1: Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật Chương 1: Động học chất điểm Chương 5: Địa lí dân cư Chương 1: Động học chất điểm Chương 1: Việt Nam từ thời nguyên thủy đến thế kỉ X Chương 5: Chất khí Chương 1: Các cuộc cách mạng tư sản (từ giữa thế kỉ XVI đến cuối thế kỉ XVIII) Phần 1: Công dân với việc hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học. Chương 1: Nguyên tử Chương 1: Bản Đồ Chương 2: Xã hội cổ đại Chương 2: Vũ trụ. Hệ quả các chuyển động của trái đất Chương 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và Định luật tuần hoàn Phần 2: Nhiệt học Chương 2: Cấu trúc của tế bào Chương 2: Sinh trưởng và sinh sản của vi sinh vật Chương 2: Tích vô hướng của hai vectơ và ứng dụng Chương 6: Cơ cấu nền kinh tế Chương 2: Động lực học chất điểm Chương 2: Động lực học chất điểm Chương 2: Hàm số bậc nhất và bậc hai Chương 6: Cơ sở của nhiệt động lực học Chương 2: Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XV Chương 2: Các nước Âu - Mỹ Phần 2: Công dân với đạo đức Chương 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và Định luật tuần hoàn Chương 3: Trung Quốc thời phong kiến Chương 3: Cấu trúc của Trái Đất. Các quyển của Trái Đất. Chương 3: Liên kết hóa học Chương 3: Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào Chương 3: Virut và bệnh truyền nhiễm Chương 3: Phương pháp tọa độ trong mặt phẳng Chương 7: Địa lí nông nghiệp Chương 3: Tĩnh học vật rắn Chương 3: Cân bằng và chuyển động của vật rắn Chương 7: Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể Chương 3: Việt Nam từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII Chương 3: Phong trào công nhân (từ đầu thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX) Chương 3: Phương trình - Hệ phương trình Chương 3: Liên kết hóa học Chương 4: Phản ứng oxi hóa - khử Chương 4 : Phân bào Chương 4: Một số quy luật của lớp vỏ địa lí Chương 8: Địa lí công nghiệp Chương 4: Các định luật bảo toàn Chương 4: Các định luật bảo toàn Chương 4: Việt Nam ở nửa đầu thế kỉ XIX Chương 4: Ấn Độ thời phong kiến Chương 4: Bất đẳng thức - Bất phương trình Chương 4: Phản ứng hóa học Chương 5: Nhóm Halogen Chương 9: Địa lí dịch vụ Chương 5: Cơ học chất lưu Sơ kết lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến giữa thế kỉ XIX Chương 5: Đông Nam Á thời phong kiến Chương 5: Nhóm halogen Chương 5: Thống kê Chương 6: Cung và góc lượng giác. Công thức lượng giác Chương 6: Oxi - Lưu huỳnh Chương 10: Môi trường và sự phát triển bền vững Chương 6: Chất khí Chương 6: Tây Âu thời trung đại Chương 6: Nhóm oxi Chương 7: Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học Chương 7: Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể Chương 7: Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học Chương 8: Cơ sở của nhiệt động lực học

Tuần 8 SGK Ngữ văn 10

•Tam đại con gà •Nhưng nó phải bằng hai mày (Truyện cười) •Viết bài làm văn số 2: Văn tự sự

+ Mở rộng xem đầy đủ