Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca Thanh Thảo - Ngữ văn 12 tập 1

Câu 1 - Trang 166 SGK ngữ văn 12 tập 1 

Bài thơ viết theo thể tự do, thiết lập cấu tứ trên dòng cảm xúc mãnh liệt về cái chết bi thảm của Lor-ca. Để nắm bắt mạch cảm xúc chính, hãy đọc kĩ và tìm khả năng gợi liên tưởng của các hình ảnh từ: tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn; qua các hình ảnh: áo choàng bê bết đỏ, tiếng ghi ta nâu, tiếng ghi ta lá xanh, tiếng ghi ta tròn bọt nước nỡ tan, tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy,…; đến: Lor-ca bơi sang ngang, trên chiếc ghi ta màu bạc, chàng ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước, ném trái tim mình nào lặng yên…

Trả lời:

Bài thơ viết theo thể tự do, thiết lập cấu tứ trên dòng cảm xúc mãnh liệt về cái chết bi thảm của Lor-ca qua hàng loạt các hình ảnh biểu tượng.

Hệ thống hình ảnh: người nghệ sĩ, vầng trăng, yên ngựa – cây đàn ghi ta… tái hiện chân dung Lor-ca thật lãng mạn như đang lắc lư theo điệu nhạc lilalila “mỏi mòn”: trạng thái mệt mỏi vì phải làm việc trong một thời gian dài. Trên hành trình sáng tạo, đổi mới thi ca, có lẽ Lor-ca cũng có những giây phút cảm thấy mệt mỏi. Thanh Thảo thấu hiểu, cảm thông tột cùng với Lor-ca.

Hình ảnh áo choàng bê bết đỏ tái hiện sâu sắc bi kịch thảm khốc đã dữ đã dội xuống cuộc đời Lor-ca.

Âm thanh của tiếng đàn đã được thị giác hóa trở nên có sắc màu qua các hình ảnh tiếng ghi ta nâu, tiếng ghi ta xanh lá, tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan, tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy,…

Những hình ảnh liên tưởng ở thế chủ động: chàng ném lá bùa cô gái Di – gan vào xoáy nước, ném trái tim mình vào lặng yên…

Câu 2 - Trang 166 SGK ngữ văn 12 tập 1

Nêu cảm nhận của anh (chị) khi đọc đoạn thơ:

không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng.

Trả lời:

Đoạn thơ:

không ai chôn cất tiếng đàn

tiếng đàn như cỏ mọc hoang

giọt nước mắt vầng trăng

long lanh trong đáy giếng.

nói về sức sống bất diệt của tiếng đàn Lor – ca.

– “không ai chôn cất tiếng đàn”: nhân dân Tây Ban Nha làm trái với lời nguyện của Lor -ca.

– “tiếng đàn như cỏ mọc hoang”:

+ Tiếng đàn chỉ cuộc đời, con người, sự nghiệp cách tân của Lor – ca.

+ Hình ảnh “cỏ mọc hoang” có nhiều cách hiểu: cỏ mọc nhiều, mọc nhanh thể hiện sức sống mãnh liệt, bền bỉ con người, sự nghiệp, tài năng của Lor – ca. Hay cũng có thể Lor ca ra đi, nhà thơ Tây Ban Nha thiếu người dẫn đường nên thành thứ cỏ mọc hoang.

– giọt nước mắt vầng trăng:

+ “giọt nước mắt” thể hiện niềm nhớ thương, buồn tiếc khuôn nguôi của nhân dân Tây Ban Nha.

+ Hình ảnh vầng trăng là vật thể thiên nhiên, vũ trụ cao rộng, hay nhân cách sự nghiệp sáng tạo của Lor-ca.

– Long lanh trong đáy giếng.

+ “Đáy giếng” là nơi giấu giếm tội ác của bọn hắc ác.

→ Cuộc đời, nhân cách, sự nghiệp của Lor-ca sáng ngời mãi theo thời gian mặc cho kẻ thù chôn vùi nơi thâm u lạnh lẽo.

Câu 3 - Trang 166 SGK ngữ văn 12 tập 1

Hình tượng tiếng đàn trong bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ gì?

Trả lời:

Hình tượng cây đàn mang nhiều ý nghĩa.

– Trước hết nó là cây đàn của Lor-ca.

– Mang ý nghĩa ẩn dụ:

+ Gợi ra đất nước Tây Ban Nha

+ Gợi ra sự nghiệp, cuộc đời nghệ thuật của Lor-ca.

→ Tiếng đàn trong tác phẩm được lặp lại nhiều lần, nếu như phần mở đầu, âm thanh tiếng đàn vang lên báo hiệu sự xuất hiện của người nghệ sĩ. Thì đến cuối tác phẩm, tiếng đàn tiếp tục được ngân lên, ngay cả khi chủ nhân của nó không còn trên cõi đời này nữa.

=> Tiếng đàn, sự nghiệp, con người của người nghệ sĩ thiên tài Tây Ban Nha sẽ còn mãi với thời gian.

II - Luyện tập

Câu 1 - Trang 166 SGK Ngữ Văn 12 Tập 1

Cảm nhận của anh (chị) về hình ảnh Pa.G. Lor-ca được thể hiện qua bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca?

Trả lời:

Hình ảnh Ph.G. Lor-ca được thể hiện qua bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca:

– Một nghệ sĩ tự do và cô đơn.

– Một cái chết oan khuất, bi phẫn bởi những thế lực tàn ác.

– Một tâm hồn bất diệt.

→ Hình tượng bi tráng về người nghệ sĩ chân chính tài hoa – sống chết và bất tử với đất nước mình.