Soạn bài phong cách ngôn ngữ khoa học - Ngữ văn 12 tập 1

1. Bài Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX (trong Ngữ văn 12, tập một) là một văn bản khoa học. Hãy cho biết:
a) Văn bản đó trình bày những nội đung khoa học gì?
b) Văn bản đó thuộc ngành khoa học nào?
c) Ngôn ngữ khoa học ở dạng viết của văn bản đó có đặc điểm gì dễ nhận thấy? (Chú ý hệ thống để mục từ lớn đến nhỏ, các thuật ngữ khoa học…)

Giải thích và phân biệt thuật ngữ khoa học với từ ngữ thông thường qua các ví dụ sau trong môn Hình học: điểm, đường thẳng, đoạn thẳng, mặt phẳng, góc, đường tròn, góc vuông,…

3. Hãy tìm các thuật ngữ khoa học và phân tích tính lí trí, lôgíc của phong cách ngôn ngữ khoa học thể hiện ở đoạn văn sau:

Những phát hiện của các nhà khảo cổ nước ta chứng tỏ Việt Nam xưa kia đã từng là nơi sinh sống của ngườivượn. Năm 1960 tìm thấy ở núi Đọ (Thiệu Hoá, Thanh Hoá) nhiều hạch đá, mảnh tước, rìu tay có tuổi 40 vạn năm. Cùng năm đó phát hiện ở núi Voi, cách núi Đọ 3 km, một di chỉ xưởng (vừa là nơi cư trú, vừa là nơi chế tạo công cụ) của người vượn, diện tích 16 vạn m2. Ở xuân Lộc (Đồng Nai) cũng đã tìm thấy công cụ đá của người vượn.

4. Hãy viết một đoạn văn thuộc loại văn bản khoa học phổ cập về sự cần thiết của việc bảo vệ môi trường sống (nước, không khí và đất).

Lời giải:

Câu 1 - trang 76 SGK ngữ văn 12 tập 1: Bài Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX (trong Ngữ văn 12, tập một) là một văn bản khoa học. Hãy cho biết:
a) Văn bản đó trình bày những nội đung khoa học gì?
b) Văn bản đó thuộc ngành khoa học nào?
c) Ngôn ngữ khoa học ở dạng viết của văn bản đó có đặc điểm gì dễ nhận thấy? (Chú ý hệ thống để mục từ lớn đến nhỏ, các thuật ngữ khoa học…)

Trả lời:

a) Văn bản trình bày nội dung khoa học về lịch sử văn học Việt Nam từ những năm 1945 đến thế kỉ XX:
- Hoàn cảnh, lịch sử xã hội, văn hóa của đất nước.
- Những đặc điểm cơ bản của văn học trong từng thời kì.
- Đồng thời thể hiện quan điểm, tư tưởng, sự cải tiến, thành tựu trong các thể loại.

b) Văn bản đó thuộc ngành khoa học xã hội.

c) Văn bản được sắp xếp theo hệ thống, lớp lang, sử dụng các thuật ngữ trong lĩnh vực văn học.

Câu 2 - trang 76 SGK ngữ văn 12 tập 1: Giải thích và phân biệt thuật ngữ khoa học với từ ngữ thông thường qua các ví dụ sau trong môn Hình học: điểm, đường thẳng, đoạn thẳng, mặt phẳng, góc, đường tròn, góc vuông,…

Trả lời:

● Điểm : Là những chấm nằm trên một đoạn thẳng, hoặc một mặt phẳng, không gian có diện tích lớn hơn.
- Giải thích theo ngôn ngữ khoa học : Điểm

● Đường thẳng : Đoạn không cố định, kéo dài về hai phía.
- Giải thích theo ngôn ngữ khoa học : Đường thẳng được hiểu là một đường dài vô hạn, mỏng vô cùng, thẳng tuyệt đối và không bị giới hạn về hai phía.

● Đoạn thẳng : Cố định bởi hai đầu, không thể kéo dài về hai phía.
- Theo ngôn ngữ khoa học : Đoạn thẳng là một phần của đường thẳng mà bị giới hạn bởi hai đầu mút, và là quỹ tích của tất cả những điểm nằm giữa hai đầu mút này trong quan hệ thẳng hàng.

● Góc : Là vị trí, thể hiện điểm giới hạn của một vật (góc trời, góc bàn, góc phòng ...)
- Theo ngôn ngữ khoa học : góc là những gì nằm giữa hai đường thẳng cắt nhau tại một điểm. Hai đường thẳng được gọi là cạnh của góc. Giao điểm của chúng gọi là đỉnh của góc

● Góc vuông : là vị trí, thể hiện điểm giới hạn của một vật có hình vuông.
- Theo ngôn ngữ khoa học : Là góc bằng đúng 90 độ, được tạo bởi hai đoạn thẳng cố định, hoặc đường thẳng.

Câu 3 - trang 76 SGK ngữ văn 12 tập 1: Hãy tìm các thuật ngữ khoa học và phân tích tính lí trí, lôgíc của phong cách ngôn ngữ khoa học thể hiện ở đoạn văn sau:

Những phát hiện của các nhà khảo cổ nước ta chứng tỏ Việt Nam xưa kia đã từng là nơi sinh sống của người vượn. Năm 1960 tìm thấy ở núi Đọ (Thiệu Hoá, Thanh Hoá) nhiều hạch đá, mảnh tước, rìu tay có tuổi 40 vạn năm. Cùng năm đó phát hiện ở núi Voi, cách núi Đọ 3 km, một di chỉ xưởng (vừa là nơi cư trú, vừa là nơi chế tạo công cụ) của người vượn, diện tích 16 vạn \(m^2\). Ở xuân Lộc (Đồng Nai) cũng đã tìm thấy công cụ đá của người vượn.

Trả lời:

- Tính lí trí: Luận điểm mang tính đúng đắn, được chứng minh và thuyết phục bằng những câu văn sau đấy, móc nối với cầu đầu tiên (câu luận điểm)
- Tính logic: Câu đầu tiên thể hiện chủ đề, những câu tiếp theo bồi đắp, làm sáng tỏ cho câu chủ đề, những câu văn kết nối mạch lạc, rõ ý.

Câu 4 - trang 76 SGK ngữ văn 12 tập 1: Hãy viết một đoạn văn thuộc loại văn bản khoa học phổ cập về sự cần thiết của việc bảo vệ môi trường sống ( nước, không khí và đất)

Trả lời:

Có thể thấy, vấn đề nhiệt lượng trái đất đang ngày một tăng đã được cấp báo đến đa số các quốc gia trên toàn thế giới. Chính vì vậy, hàng năm, vào ngày 05 tháng 06, ngày Môi trường thế giới (đã chính thức được công bố bởi Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc -United Nations Environment Programme), 150 quốc gia trên thế giới hưởng ứng, cùng chung tay bảo vệ môi trường sống xung quanh. Tuy nhiên, do quá trình ô nhiễm không khí, đất, nước đã kéo dài suốt nhiều thập kỉ, đi cùng sự phát triển của đô thị hóa, hiện đại hóa, đã tác động phần nhiều đến sức khỏe, tình trạng sinh sống của một số dân cư ở các nước đang phát triển, điển hình là Việt Nam. Các nguồn nước đặc biệt là các chất thải hóa học từ nhà máy, chưa qua xử lý xả thẳng ra sông, hồ, ao, ngòi; sự gia tăng chóng mặt của phương tiện giao thông – nhất là phương tiện cá nhân; đốt rừng làm nương rẫy; phá hoại rừng đầu nguồn; để mặc đất trống đồi trọc; liên tục xảy ra hỏa hoạn do người dân kém ý thức... tất thảy các điều đó đã trở thành nguyên nhân chính yếu gây ra ô nhiễm môi trường nặng nề. Không có đất thì không thể ở, không có nước thì không thể uống, không có không khí thì không thể thở, nhưng con người đã và đang nói chung vẫn điềm nhiên phá hoại món quà được ban tặng từ tạo hóa , và đầu độc, giết hại chính bản thân mình. Cần khẳng định, nhìn nhận lại các giá trị của những thành tố tạo nên sự sống đó, để chung tay bảo vệ, yêu thương .

Bài trước Bài sau

Lớp 12

Chương 1: Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số Chương 1: Este - Lipit Chương 1: Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số Chương 1: Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1930 Chương 1: Cơ chế di truyền và biến dị Địa Lý Việt Nam Chương 1: Este - Lipit Chương 1: Dao động cơ Chương 1: Ứng dụng của đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị hàm số Chương 1: Khối đa diện Chương 1: Sự hình thành trật tự thế giới mới sau chiến tranh thế giới thứ hai (1945-1949) Chương 1: Bằng chứng và cơ chế tiến hoá Chương 1: Động lực học vật rắn Chương 1: Cá thể và quần thể sinh vật Chương 2: Hàm số lũy thừa. Hàm số mũ và hàm số logarit Chương 2: Cacbohiđrat Chương 2: Hàm số lũy thừa. Hàm số mũ và hàm số lôgarit Chương 2: Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1945 Địa Lý Tự Nhiên Chương 2: Cacbohiđrat Chương 2: Sóng cơ và sóng âm Chương 2: Tính quy luật của hiện tượng di truyền Chương 2: Hàm số lũy thừa, hàm số mũ và hàm số lôgarit Chương 2: Liên Xô và các nước Đông Âu (1945-1991), Liên Bang Nga (1991-2000) Chương 2: Mặt nón, mặt trụ, mặt cầu Chương 2: Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất Chương 2: Quần xã sinh vật Chương 2: Dao động cơ Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Amin, Amino axit và protein Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1954 Địa Lý Dân Cư Chương 3: Amin, Amino axit và protein Chương 3: Dòng điện xoay chiều Chương 3: Di truyền học quần thể Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Các nước Á, Phi và Mĩ Latinh (1945-2000) Chương 3: Phương pháp tọa độ trong không gian Chương 3: Hệ sinh thái, sinh quyển và bảo vệ môi trường Chương 3: Sóng cơ Chương 4: Số phức Chương 4: Polime và vật liệu polime Chương 4: Số phức Chương 4: Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 Địa Lý Kinh Tế Chương 4: Polime và vật liệu polime Chương 4: Dao động và sóng điện từ Chương 4: Ứng dụng di truyền học Chương 4: Số phức Chương 4: Mĩ, Tây Âu, Nhật Bản (1945 - 2000) Chương 4: Dao động và sóng điện từ Chương 5: Quan hệ quốc tế (1945 - 2000) Chương 5: Dòng điện xoay chiều Chương 5: Đại cương về kim loại Chương 5: Việt Nam từ năm 1975 đến năm 2000 Địa Lý Địa Phương Chương 5: Đại cương về kim loại Chương 5: Sóng ánh sáng Chương 5: Di truyền học người Chương 6: Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa Chương 6: Sóng ánh sáng Chương 6: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm Chương 6: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm Chương 6: Lượng tử ánh sáng Chương 7: Lượng tử ánh sáng Chương 7: Crom - Sắt - Đồng Chương 7: Sắt và một số kim loại quan trọng Chương 7: Hạt nhân nguyên tử Chương 8: Sơ lược về Thuyết tương đối hẹp Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ. Chuẩn độ dung dịch Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ Chương 8: Từ vi mô đến vĩ mô Chương 9: Hạt nhân nguyên tử Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường Chương 10: Từ vi mô đến vĩ mô

Tuần 5 SGK Ngữ văn 12

•Phong cách ngôn ngữ khoa học •Viết bài làm văn số 2: Nghị luận xã hội

+ Mở rộng xem đầy đủ