Soạn bài Rèn luyện kĩ năng mở bài, kết bài trong bài văn nghị luận

I. Viết phần mở bài

Tìm hiểu các phần mở bài trong SGK và cho biết phần mở bài nào phù hợp hơn với yêu cầu trình bày vấn đề nghị luận, giải thích văn tắt lí do lựa chọn của anh (chị)

2. Đọc các phần mở bài trong SGK và thực hiện theo các yêu cầu nêu bên dưới:
Yêu cầu:
a) Xác định vấn đê được triển khai trong văn bản và vai trò của mở bài trong việc trình bày vấn đề cần nghị luận?
b) phân tích tính hấp dẫn của các mở bài trên?

3. Theo anh(chị) phần mở bài cần đáp ứng yêu cầu gì trong quá trình tạo lập văn bản?

II. Viết phần kết bài

1. Tìm hiểu các phần kết bài trong SGK và cho biết phần kết bài nào phù hợp hơn với vấn đề cần nghị luận. Giải thích văn tắt lý do lựa chọn của anh(chị)?

2. Những phần kết bài trong SGK đã nêu lên được nội dung gì của văn bản và có khả năng tác động đến người đọc như thế nào? Tại sao?

3. Từ những nội dung đã tìm hiểu ở mục 1 và 2, theo các anh chị, phần kết bài cần đáp ứng được yêu cầu gì trong quá trình tạo lập văn bản? Chọn phương án trả lời đầy đủ và chính xác nhất?

III. Luyện tập

1. So sánh sự giống nhau và khác nhau của hai phần mở bài trong SGK trong bài nghị luận về tác phẩm Ông già và biển cả với đề bài: "Cảm nhận của anh (chị) về số phận con người và qua hình tượng ông lão đánh cá Xan-ti-a-gô trong tác phẩm Ông già và biển cả của nhà văn Ơ. Hê-minh-uê"?

2. Tại sao phần mở bài và kết bài trong SGK chưa đạt yêu cầu? Anh chị hãy viết lại để những phần này được hay hơn và phù hợp hơn.

Lời giải:

I. Viết phần mở bài

Câu 1 trang 112 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Tìm hiểu các phần mở bài trong SGK và cho biết phần mở bài nào phù hợp hơn với yêu cầu trình bày vấn đề nghị luận, giải thích văn tắt lí do lựa chọn của anh (chị).

Trả lời:

- Mở bài (3) phù hợp hơn với yêu cầu đề bài vì đã giới thiệu được đúng vấn đề của bài viết, thông báo chính xác vấn đề nghị luận đấy là tình huống nhặt được vợ .

Câu 2 trang 112 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Đọc các phần mở bài trong SGK và thực hiện theo các yêu cầu nêu bên dưới:

Yêu cầu:

a) Xác định vấn đê được triển khai trong văn bản và vai trò của mở bài trong việc trình bày vấn đề cần nghị luận?

b) phân tích tính hấp dẫn của các mở bài trên?

Trả lời:

a. Xác định vấn đề được triển khai trong văn bản

- Văn bản (1) Có tác dụng tạo ra cơ sở lý lẽ vững chắc cho tác phẩm, cho bản “Tuyên ngôn độc lập"

- Văn bản (2) Mở bài có tác dụng gợi hứng thú nơi người đọc về thi phẩm sắp phân tích

- Văn bản (3) Giới thiệu tác phẩm “Chí Phèo” (Nam Cao). Dù ra đời muộn nhưng đã để lại tiếng nói lớn về đề tài người nông dân qua đó kích thích trí tò mò nơi người đọc về tuyệt tác văn chương này của Nam Cao.

b. Phân tích tính hấp dẫn của các mở bài trên.

Điều hấp dẫn lớn nhất của các văn bản trên là có sự liên hệ, đối chiếu giữa nhiều đối tượng cùng đề tài để giới thiệu vấn đề nghị luận của bài viết.

Câu 3 trang 114 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Theo anh(chị) phần mở bài cần đáp ứng yêu cầu gì trong quá trình tạo lập văn bản?

- Đảm bảo yêu cầu giới thiệu đúng vấn đề cần nghị luận.

- Mở bài thực hiện chức năng giới thiệu đề tài, do đó cần nêu được xuất xứ của đề tài và phải thông báo chính xác, ngắn gọn đề tài, cách hành văn phải tạo được hứng chú cho người đọc.

II. Viết phần kết bài

Câu 1 trang 114 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Tìm hiểu các phần kết bài trong SGK và cho biết phần kết bài nào phù hợp hơn với vấn đề cần nghị luận. Giải thích văn tắt lý do lựa chọn của anh(chị)?

Trả lời:

Kết bài (2) phù hợp vì đã tổng kết được những vấn đề liên quan đến nhân vật ông lái đò – yêu cầu chính của đề tài.Ta không chọn kết bài 1vì nó chỉ tổng kết những vấn đề liên quan đến tác phẩm không phải là ông Đò.

Câu 2 trang 114 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Những phần kết bài trong SGK đã nêu lên được nội dung gì của văn bản và có khả năng tác động đến người đọc như thế nào? Tại sao?

Trả lời:

- Kết bài (1), người viết đã nêu nhận định tổng quát về nội dung: Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập

=> Kết bài chẳng những làm sống dậy lòng tự hào dân tộc mà còn khơi dậy lòng yêu nước, quyết tâm đánh giặc giữ nước của con người Việt Nam.

- Kết bài (2), Giá trị nhân đạo, niềm tin về tương lai, khẳng định sức mạnh sự lan tỏa mà thông điệp của tác phẩm Hai đứa trẻ muốn hướng tới.

Câu 3 trang 115 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Từ những nội dung đã tìm hiểu ở mục 1 và 2,theo các anh chị, phần kết bài cần đáp ứng được yêu cầu gì trong quá trình tạo lập văn bản? Chọn phương án trả lời đầy đủ và chính xác nhất?

Từ những nội dung đã tìm hiểu ở mục 1 và 2, theo em phần kết bài cần đáp ứng được yêu cầu trong quá trình tạo lập văn bản là:

- Thông báo về sự kết thúc của việc trình bày vấn đề, nêu đánh giá khái quát của người viết về những khía cạnh nổi bật nhất của vấn đề.

- Tạo sự cô dọng dư ba, ngắn gọn, đúng và đủ.

=> Chọn phương án C

III. Luyện tập

Câu 1 trang 116 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: So sánh sự giống nhau và khác nhau của hai phần mở bài (SGK, tr.116) trong bài nghị luận về tác phẩm Ông già và biển cả với đề bài: "Cảm nhận của anh (chị) về số phận con người và qua hình tượng ông lão đánh cá Xan-ti-a-gô trong tác phẩm Ông già và biển cả của nhà văn Ơ. Hê-minh-uê"?

Trả lời:

- Điểm giống nhau của hai mở bài: đều giới thiệu được vấn đề cần nghị luận “số phận con người và qua hình tượng ông lão đánh cá Xan-ti-a-gô trong tác phẩm Ông già và biển cả của nhà văn Ơ. Hê-minh-uê".

- Khác nhau:

+ Mở bài (1) ngắn gọn, là mở bài trực tiếp theo kiểu đi từ tác giả, tác phẩm đến việc giới thiệu vấn đề cần nghị luận.

+ Mở bài (2) là mở bài gián tiếp có sự dẫn dắt liên tưởng từ bài thơ “Biển đêm” của V.Huy-gô. Tác giả dẫn dắt từ vấn đề bi kịch của số phận con người tạo sự tò mò cho bạn đọc

Câu 2 trang 116 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Tại sao phần mở bài và kết bài trong SGK chưa đạt yêu cầu? Anh chị hãy viết lại để những phần này được hay hơn và phù hợp hơn.

* Cách mở bài và kết bài trong SGK chưa đạt yêu cầu vì:

- Mở bài: không đáp ứng yêu cầu vì chỉ tập trung giới thiệu về tác giả và những tác phẩm chính không có sự đề cập đến vấn đề cần nghị luận của bài viết.

- Kết bài: không đạt yêu cầu bởi không đánh giá về vấn đề trung tâm của bài viết, có sự lan man sang

Câu 3 trang 117 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Anh chị hãy viết một số mở bài và kết bài khác nhau cho cùng một bài văn theo một trong những đề bài sau:

Trả lời:

- Đề 3: Hãy lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của hành động quyết liệt: Mị cắt dây trói cho A Phủ và cùng A Phủ trốn khỏi nhà thống lí Pá Tra.

Mở bài: Giới thiệu về tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài và sức sống tiềm tàng, khao khát sống mãnh liệt của nhân vật Mị trong tác phẩm. Từ đó, dẫn dắt đến giới thiệu hành động quyết liệt: Mị cắt dây trói cho A Phủ và cùng A Phủ trốn khỏi nhà thống lí Pá Tra.

Kết bài: Khái quát nguyên nhân và ý nghĩa của hành động đó xuất phát từ sức sống tiềm tàng đồng thời khẳng định sức sống ấy trong con người nhân vật

Ghi nhớ:
Mở bài thông báo chính xác, ngắn gọn vấn đề nghị luận; hướng người đọc (người nghe) vào nội dung bàn luận một cách tự nhiên và gợi sự hứng thú với vấn đề được trình bày trong văn bản.
Kết bài thông báo về sự kết thúc của việc trình bày vấn đề , nêu đánh giá khái quát của người viết về những khía cạnh nổi bật nhất của vấn đề ; gợi liên tưởng rộng hơn, sâu sắc hơn.

Giải các bài tập Tuần 26 SGK Ngữ văn 12 •Thuốc (Lỗ Tấn) •Rèn luyện kĩ năng mở bài, kết bài trong bài văn nghị luận

Bài trước Bài sau

Lớp 12

Chương 1: Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số Chương 1: Este - Lipit Chương 1: Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số Chương 1: Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1930 Chương 1: Cơ chế di truyền và biến dị Địa Lý Việt Nam Chương 1: Este - Lipit Chương 1: Dao động cơ Chương 1: Ứng dụng của đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị hàm số Chương 1: Khối đa diện Chương 1: Sự hình thành trật tự thế giới mới sau chiến tranh thế giới thứ hai (1945-1949) Chương 1: Bằng chứng và cơ chế tiến hoá Chương 1: Động lực học vật rắn Chương 1: Cá thể và quần thể sinh vật Chương 2: Hàm số lũy thừa. Hàm số mũ và hàm số logarit Chương 2: Cacbohiđrat Chương 2: Hàm số lũy thừa. Hàm số mũ và hàm số lôgarit Chương 2: Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1945 Địa Lý Tự Nhiên Chương 2: Cacbohiđrat Chương 2: Sóng cơ và sóng âm Chương 2: Tính quy luật của hiện tượng di truyền Chương 2: Hàm số lũy thừa, hàm số mũ và hàm số lôgarit Chương 2: Liên Xô và các nước Đông Âu (1945-1991), Liên Bang Nga (1991-2000) Chương 2: Mặt nón, mặt trụ, mặt cầu Chương 2: Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất Chương 2: Quần xã sinh vật Chương 2: Dao động cơ Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Amin, Amino axit và protein Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1954 Địa Lý Dân Cư Chương 3: Amin, Amino axit và protein Chương 3: Dòng điện xoay chiều Chương 3: Di truyền học quần thể Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Các nước Á, Phi và Mĩ Latinh (1945-2000) Chương 3: Phương pháp tọa độ trong không gian Chương 3: Hệ sinh thái, sinh quyển và bảo vệ môi trường Chương 3: Sóng cơ Chương 4: Số phức Chương 4: Polime và vật liệu polime Chương 4: Số phức Chương 4: Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 Địa Lý Kinh Tế Chương 4: Polime và vật liệu polime Chương 4: Dao động và sóng điện từ Chương 4: Ứng dụng di truyền học Chương 4: Số phức Chương 4: Mĩ, Tây Âu, Nhật Bản (1945 - 2000) Chương 4: Dao động và sóng điện từ Chương 5: Quan hệ quốc tế (1945 - 2000) Chương 5: Dòng điện xoay chiều Chương 5: Đại cương về kim loại Chương 5: Việt Nam từ năm 1975 đến năm 2000 Địa Lý Địa Phương Chương 5: Đại cương về kim loại Chương 5: Sóng ánh sáng Chương 5: Di truyền học người Chương 6: Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa Chương 6: Sóng ánh sáng Chương 6: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm Chương 6: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm Chương 6: Lượng tử ánh sáng Chương 7: Lượng tử ánh sáng Chương 7: Crom - Sắt - Đồng Chương 7: Sắt và một số kim loại quan trọng Chương 7: Hạt nhân nguyên tử Chương 8: Sơ lược về Thuyết tương đối hẹp Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ. Chuẩn độ dung dịch Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ Chương 8: Từ vi mô đến vĩ mô Chương 9: Hạt nhân nguyên tử Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường Chương 10: Từ vi mô đến vĩ mô

Tuần 26 SGK Ngữ văn 12

•Thuốc (Lỗ Tấn) •Rèn luyện kĩ năng mở bài, kết bài trong bài văn nghị luận

+ Mở rộng xem đầy đủ