Soạn bài Tổng kết phần Tiếng Việt hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ

I. NỘI DUNG CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG

II. LUYỆN TẬP

Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu nêu bên dưới:
" Hôm sau .... thật sướng"

Yêu cầu:
1. Phân tích sự đổi vai và luân phiên lượt lời trong hoạt động giao tiếp trên? Những đặc điểm của giao tiếp ở dạng ngôn ngữ nói thể hiện qua những chi tiết nào trong đoạn trích (chú ý lời kể chuyện của tác giả và lời của các nhân vật)

2. Các nhân vật giao tiếp có vị thế xã hội quan hệ thân sơ và những đặc điểm gì riêng biệt? Phân tích sự chi phối điều đó đến nội dung và cách thức trong lượt lời đầu tiên của lão Hạc.

3. Hãy phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong câu: "Bấy giờ cu cậu mới biết là cu cậu chết! "

4. Trong đoạn trích có hoạt động giao tiếp ở dạng nói giữa hai nhân vật, đồng thời khi người đọc đọc đoạn trích (hoặc cả truyện lão hạc) lại có một hoạt động giao nữa giữa nhà văn Nam Cao và người đọc. Hãy chỉ ra sự khác biệt giữ hai hoạt động giao tiếp đó.

Lời giải:

I. NỘI DUNG CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG

II. LUYỆN TẬP

Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu nêu bên dưới:
" Hôm sau .... thật sướng"

Yêu cầu:

Câu 1 trang 181 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Phân tích sự đổi vai và luân phiên lượt lời trong hoạt động giao tiếp trên? Những đặc điểm của giao tiếp ở dạng ngôn ngữ nói thể hiện qua những chi tiết nào trong đoạn trích (chú ý lời kể chuyện của tác giả và lời của các nhân vật)

Sự đổi vai và luân phiên lượt lời trong hoạt động giao tiếp trên là:
-Hai nhân vật: Lão Hạc và ông giá luân phiên đổi vai lượt lời.
- Đoạn trích rất đa dạng về ngữ điệu: ban đầu Lão Hạc nói với giọng thông báo, giọng than thở, đau khổ, có lúc nghẹn lời (..). Lúc đầu, ông giáo hỏi với giọng ngạc nhiên, giọng vỗ về an ủi và cuối cùng là giọng bùi ngùi.
-Trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ nói ở đoạn trích trên, nhân vật giao tiếp còn cử dụng các phương tiện hỗ trợ, nhất là nhân vật Lão Hạc
-Từ ngữ dùng trong đoạn trích khá đa dạng, nhất là những từ ngữ mang tính khẩu ngữ.

Câu 2 trang 181 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Các nhân vật giao tiếp có vị thế xã hội quan hệ thân sơ và những đặc điểm gì riêng biệt? Phân tích sự chi phối điều đó đến nội dung và cách thức trong lượt lời đầu tiên của lão Hạc.

Sự chi phối đến nội dung và cách thức giao tiếp:
- Lão Hạc là một lão nông nghèo khổ, cô đơn. Vợ chết. Anh con trai bỏ đi làm ăn xa. Lão Hạc chỉ có Cậu Vàng là "người thân" duy nhất.
- Ông giáo là một trí thức nghèo sống ở nông thôn. Hoàn cảnh của ông giáo cũng hết sức bi đát.
- Quan hệ giữa ông giáo và Lão Hạc là quan hệ hàng xóm láng giềng. Lão Hạc có việc gì cũng tâm sự, hỏi ý kiến ông giáo.
Những điều nói trên chi phối đến nội dung và cách thức nói của các nhân vật. Trong đoạn trích, ở lời thoại thứ nhất của Lão Hạc ta thấy rõ:
- Nội dung của lời thoại: Lão Hạc thông báo với ông giáo về việc bán "Cậu Vàng".
- Cách thức nói của Lão Hạc: nói ngay, nói ngắn gọn, thông báo trước rồi mới hô gọi (ông giáo ạ!) sau.
- Sắc thái lời nói: Đối với sự việc (bán con chó), Lão Hạc vừa buồn vừa đau (gọi con chó là "cậu Vàng", coi việc bán nó là giết nó: "đi đời rồi"). Đối với ông giáo, Lão Hạc tỏ ra rất kính trọng vì mặc dù ông giáo ít tuổi hơn nhưng có vị thế hơn (gọi là "ông" và thêm đệm từ "ạ" ở cuối).

Câu 3 trang 181 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Hãy phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong câu: "Bấy giờ cu cậu mới biết là cu cậu chết! "

* Nghĩa sự việc và nghĩa hình thái trong câu: "Bấy giờ cu cậu mới biết là cu cậu chết!":
- Nghĩa sự việc: thông báo việc con cho biết nó chết (cu cậu biết là cu cậu chết).
- Nghĩa tình thái:Người nói rất yêu quý con chó (gọi nó là "cu cậu"). Việc con chó biết là nó chết là một bất ngờ (bấy giờ …mới biết là…).

Câu 4 trang 181 - SGK Ngữ văn 12 tập 2: Trong đoạn trích có hoạt động giao tiếp ở dạng nói giữa hai nhân vật, đồng thời khi người đọc đọc đoạn trích (hoặc cả truyện lão hạc) lại có một hoạt động giao nữa giữa nhà văn Nam Cao và người đọc. Hãy chỉ ra sự khác biệt giữ hai hoạt động giao tiếp đó.

Trong đoạn trích có hoạt động giao tiếp ở dạng nói giữa hai nhân vật, đồng thời khi người đọc đọc đoạn trích lại có một hoạt động giao tiếp giữa họ với nhà văn Nam Cao:
- Hoạt động giao tiếp ở dạng nói giữa hai nhân vật là hoạt động giao tiếp trực tiếp có sự luân phiên đổi vai lượt lời, có sự hỗ trợ bởi ngữ điệu, cử chỉ, ánh mắt,…Có gì chưa hiểu, hai nhân vật lại có thể trao đổi qua lại.
- Hoạt động giao tiếp giữa nhà văn Nam Cao và bạn đọc là hoạt động giao tiếp gián tiếp (dạng viết). Nhà văn tạo lập văn bản ở thời điểm và không gian cách biệt với người đọc.

Giải các bài tập Tuần 32 SGK Ngữ văn 12 •Tổng kết phần Tiếng Việt: hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ •Ôn tập phần Làm văn

Bài trước Bài sau

Lớp 12

Chương 1: Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số Chương 1: Este - Lipit Chương 1: Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số Chương 1: Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1930 Chương 1: Cơ chế di truyền và biến dị Địa Lý Việt Nam Chương 1: Este - Lipit Chương 1: Dao động cơ Chương 1: Ứng dụng của đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị hàm số Chương 1: Khối đa diện Chương 1: Sự hình thành trật tự thế giới mới sau chiến tranh thế giới thứ hai (1945-1949) Chương 1: Bằng chứng và cơ chế tiến hoá Chương 1: Động lực học vật rắn Chương 1: Cá thể và quần thể sinh vật Chương 2: Hàm số lũy thừa. Hàm số mũ và hàm số logarit Chương 2: Cacbohiđrat Chương 2: Hàm số lũy thừa. Hàm số mũ và hàm số lôgarit Chương 2: Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1945 Địa Lý Tự Nhiên Chương 2: Cacbohiđrat Chương 2: Sóng cơ và sóng âm Chương 2: Tính quy luật của hiện tượng di truyền Chương 2: Hàm số lũy thừa, hàm số mũ và hàm số lôgarit Chương 2: Liên Xô và các nước Đông Âu (1945-1991), Liên Bang Nga (1991-2000) Chương 2: Mặt nón, mặt trụ, mặt cầu Chương 2: Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất Chương 2: Quần xã sinh vật Chương 2: Dao động cơ Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Amin, Amino axit và protein Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1954 Địa Lý Dân Cư Chương 3: Amin, Amino axit và protein Chương 3: Dòng điện xoay chiều Chương 3: Di truyền học quần thể Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Các nước Á, Phi và Mĩ Latinh (1945-2000) Chương 3: Phương pháp tọa độ trong không gian Chương 3: Hệ sinh thái, sinh quyển và bảo vệ môi trường Chương 3: Sóng cơ Chương 4: Số phức Chương 4: Polime và vật liệu polime Chương 4: Số phức Chương 4: Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 Địa Lý Kinh Tế Chương 4: Polime và vật liệu polime Chương 4: Dao động và sóng điện từ Chương 4: Ứng dụng di truyền học Chương 4: Số phức Chương 4: Mĩ, Tây Âu, Nhật Bản (1945 - 2000) Chương 4: Dao động và sóng điện từ Chương 5: Quan hệ quốc tế (1945 - 2000) Chương 5: Dòng điện xoay chiều Chương 5: Đại cương về kim loại Chương 5: Việt Nam từ năm 1975 đến năm 2000 Địa Lý Địa Phương Chương 5: Đại cương về kim loại Chương 5: Sóng ánh sáng Chương 5: Di truyền học người Chương 6: Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa Chương 6: Sóng ánh sáng Chương 6: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm Chương 6: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm Chương 6: Lượng tử ánh sáng Chương 7: Lượng tử ánh sáng Chương 7: Crom - Sắt - Đồng Chương 7: Sắt và một số kim loại quan trọng Chương 7: Hạt nhân nguyên tử Chương 8: Sơ lược về Thuyết tương đối hẹp Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ. Chuẩn độ dung dịch Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ Chương 8: Từ vi mô đến vĩ mô Chương 9: Hạt nhân nguyên tử Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường Chương 10: Từ vi mô đến vĩ mô

Tuần 32 SGK Ngữ văn 12

•Tổng kết phần Tiếng Việt: hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ •Ôn tập phần Làm văn

+ Mở rộng xem đầy đủ