Soạn bài Tập làm thơ bốn chữ - Ngữ văn 6 tập 2

I - Chuẩn bị ở nhà

Trước khi làm bài tập, chú ý xem kĩ phần Đọc thêm về thơ bốn chữ, sau bài Lượm (Bài 24, tr.77).

1. Ngoài bài thơ Lượm, em còn biết thêm bài thơ, đoạn thơ bốn chữ nào khác ? Hãy nêu lên và chỉ ra những chữ cùng vần với nhau trong bài thơ đó.

Ngoài bài thơ Lượm còn có rất nhiều bài thơ bốn chữ khác. Ví dụ bài thơ Mùa xuân của em của tác giả Quang Huy

                                             Mùa thu của em

                                             Lá vàng hoa cúc

                                             Như nghìn con mắt

                                             Mở nhìn trời êm

                                             Mùa thu của em

                                             Lá xanh cốm mới

                                             Mùi hương như gọi

                                             Từ màu lá sen.

Những chữ cùng vần: em – êm, em – en

2. Vần chân là vần được gieo vào cuối dòng thơ, vần lưng là vần được gieo ở giữa dòng thơ. Hãy chỉ ra đâu là vần chân và đâu là vần lưng trong đoạn thơ sau :

                                            Mây lưng chừng hàng

                                            Về ngang lưng núi

                                            Ngàn cây nghiêm trang

                                            Mơ màng theo bụi.

                                                                                 (Xuân Diệu)

Vần chân và vần lưng trong đoạn thơ trên là :

- Vần chân: hàng – trang, núi – bụi.

- Vần lưng: chừng – lưng, ngang – màng.

3. Vần liền là vần được gieo liên tiếp ở các dòng thơ ; vần cách là vần không gieo liên tiếp mà thường cách ra một dòng thơ. Trong hai đoạn thơ sau, đoạn nào gieo vần liền và đoạn nào gieo vần cách :

                                              Cháu đi đường cháu

                                              Chú lên đường ra

                                              Đến ngày tháng sáu

                                              Chợt nghe tin nhà.

                                                                                    (Tố Hữu)

                                              Nghé hành nghé hẹ

                                              Nghé chẳng theo mẹ

                                              Thì nghé theo đàn

                                              Nghé chớ đi càn

                                              Kẻ gian nó bắt.

                                                                                       (Đồng dao)

- Đoạn thơ của Tố Hữu gieo vần cách: cháu – sáu; ra – nhà.

- Đoạn Đồng dao gieo vần liền: hẹ - mẹ; đàn – càn.

4.Đoạn thơ sau đây trích trong bài Chị em của Lưu Trọng Lư, một bạn chép sai hai chữ có vần, em hãy chỉ ra hai chữ đó và thay vào bằng hai chữ sông, cạnh sao cho phù hợp.

                                  Em bước vào đây

                                  Gió hôm nay lạnh

                                  Chị đốt than lên

                                  Để em ngồi sưởi

                                  Nay chị lấy chồng

                                  Ở mãi Giang Đông

                                  Dưới làn mây trắng

                                  Cách mấy con đò.

Ta có thể thay như sau :

                                   Để em ngồi cạnh

                                   ...

                                  Cách mấy con sông.

5. Tập làm một bài thơ (hoặc đoạn thơ) bốn chữ có nội dung kể chuyện hoặc miêu tả về một sự việc hay một con người theo vần tự chọn.

Học sinh tự thực hiện

II - Tập làm thơ bốn chữ trên lớp

1. Trình bày bài (đoạn) thơ bốn chữ đã chuẩn bị ở nhà ; chỉ ra nội dung, đặc điểm (vần, nhịp) của bài (đoạn) thơ ấy.

2. Cả lớp nhận xét những điểm được và chưa được của bài làm.

3. Cả lớp góp ý, từng học sinh tự sửa chữa bài làm của mình.

4. Cả lớp cùng thầy, cô giáo đánh giá và xếp loại.