Soạn bài Con cò - SGK môn Ngữ văn 9 tập 2

 * Bố cục: 3 phần 
- Phần 1 (đoạn 1): Hình ảnh con cò trong những câu ca dao đi vào tiềm thức của tuổi ấu thơ qua lời ru của mẹ.
- Phần 2 (đoạn 2): Hình ảnh con cò gắn bó với cuộc đời mỗi người, từ tuổi ấu thơ cho đến lúc trưởng thành.
- Phần 3 (còn lại): Hình ảnh con cò là biểu tượng cho tấm lòng người mẹ đối với cuộc đời của mỗi con người.
I. Đọc hiểu văn bản

Câu 1 - Trang 48 SGK ngữ văn 9 tập 2: Bài thơ phát triển từ một hình tượng bao trùm là hình tượng con cò trong những câu hát ru. Qua hình tượng con cò, tác giả nhằm nói về điều gì? Tác giả không đưa cả câu ca dao vào thơ mà chỉ lấy một vài từ, cụm từ để gợi không gian và sự êm đềm của hình ảnh con cò bay lả bay la. Với bài ca dao sau về con cò ăn đêm, tác giả cũng chỉ lấy những từ cơ bản để nói về sự vất vả, nguy hiểm của con cò ăn đêm, gợi nhớ sự lận đận, nhọc nhằn của những người mẹ. Đây là sự vận dụng ca dao một cách độc đáo, sáng tạo.Đây là câu thơ khái quát tình yêu mà mẹ dành cho con. Con dù lớn thế nào, vẫn là người con bé nhỏ của mẹ, vẫn cần được chăm sóc, che chở. Tình mẹ sẽ theo con suốt cuộc đời.
                   Một con cò thôi
                  Con cò mẹ hát
                  Cũng là cuộc đời
                  Vỗ cánh qua nôi.
Bài hát của mẹ có hình ảnh những con cò trong ca dao. Nhưng con cò đã vượt lên trên những hình ảnh thông thường, trở thành biểu tượng của tình cảm. Cò dẫn con đi học, cò bay mãi trong câu văn con viết, cò theo con suốt đời. Con cò là hình ảnh cuộc đời vỗ cánh qua nôi, là cuộc đời mẹ và cũng là cuộc đời bao bà mẹ thương con.Ở đoạn thơ thứ ba, hình ảnh con cò đã chuyển sang một ý nghĩa khác. Đó là ý nghĩa biểu tượng của tình thương, của tấm lòng người mẹ: “Dù ở gần con- Dù ở xa con- Lên rừng xuống bể- Cò sẽ tìm con- Cò mãi yêu con”. Đến đây, ý nghĩa biểu tượng về con cò, cánh cò đã được nhà thơ khái quát thành một quy luật của tình mẫu tử: “Con dù lớn vẫn là con của mẹ - Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con”, mẹ mãi hướng về con. Cánh cò trong lời ru của mẹ, tình yêu của mẹ trong từng lời ru mãi mãi là tài sản tinh thần vô giá của con, theo con đi tới chân trời góc bể. Nhà thơ khái quát về tình mẹ và sự bền vững thấm thía của lời ru một cách mềm mại chứ không khô khan vì đó là thứ triết lí đầy cảm xúc.