Soạn bài Mây và sóng

Câu 1 trang 88 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2 : Lời nói của em bé gồm hai phần có nhiều nét giống nhau.

a) Giả thiết không có phần thứ hai thì ý thơ có được trọn vẹn và đầy đủ không ?

b) Hãy chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau (về số dòng thơ, về cách xây dựng hình ảnh, về cách tổ chức khổ thơ,…) giữa hai phần và phân tích tác dụng của những chỗ giống nhau và khác nhau ấy trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ.

Trả lời :

a) Giữa hai phần của bài thơ :

- Giống : kết cấu, số dòng thơ, cách xây dựng hình ảnh đều theo trình tự thuật lại lời rủ rê, lời từ chối và sự tưởng tượng sáng tạo trò chơi.

- Khác về ý và lời giữa phần 1 – phần 2 :

+ Đối tượng : mây – sóng.

+ Trò chơi : con là mây và mẹ là trăng – con là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ.

+ Không gian : trên trời – dưới biển.

=> Tác dụng : Tạo sự trùng điệp, nâng cao, làm nổi bật chủ đề – Tình mẹ con.

b) Khổ thơ thứ hai có tác dụng khẳng định những tình cảm đã được thể hiện trong thử thách thứ nhất. nên không thể bỏ khổ thơ này đi được.

Câu 2 trang 88 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2 : Xác định vị trí của dòng thơ “Con hỏi:…” ở mỗi phần.

(Gợi ý: Hãy lí giải vì sao em bé chưa từ chối ngay lời mời gọi của những người sống “trên mây” và những người sống “trong sóng”.)

Trả lời :

Trong cả hai lần, khi những người bạn đến rủ rê, em bé đều hỏi lại :

- Khi nghe những lời mời gọi, lần nào em bé cũng tỏ ra băn khoăn.

- Tình yêu mẹ vẫn luôn chiến thắng. 

- Tinh thần nhân văn sâu sắc của bài thơ thể hiện ở sự khắc phục ham muốn được vui chơi của em bé.

Câu 3 trang 88 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2 : Hãy so sánh những cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” giữa thế giới tự nhiên và những trò chơi của ‘mây và sóng” do em bé tạo ra. Sự giống nhau cũng như sự khác nhau giữa các cuộc chơi đó nói lên điều gì ?

Trả lời :

Có thể nhận thấy những trò chơi em bé sáng tạo ra đều bắt nguồn từ lời mời gọi của mây và sóng :

- Em bé đã nghĩ ra hình thức tuyệt diệu để hòa hợp tình yêu thiên nhiên và tình mẫu tử.

- Em không chỉ được vui chơi mà được sống trong tình mẹ bao la và ấm áp.

- Qua những trò chơi ấy, chúng ta thấy tình cảm mẹ con nồng ấm, thân thiết.

Câu 4 trang 88 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2 : Hãy chỉ ra những thành công về mặt nghệ thuật của bài thơ trong việc xây dựng các hình ảnh thiên nhiên (chú ý các hình ảnh mây, trăng, sóng, bờ biển).

Trả lời :

Mây, trăng, sóng, bờ biển, bầu trời… là những hình ảnh đẹp do thiên nhiên ban tặng. 

- Đó là biểu tượng của cuộc sống rộn rã, cuốn hút xung quanh, có sức cuốn hút kì lạ đối với mỗi con người.

- Đó còn là những hình ảnh ẩn dụ gợi những ý nghĩa, liên tưởng sâu xa.

Câu 5 trang 88 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2 : Phân tích ý nghĩa câu thơ “Con lăn, lăn, lăn mãi… ở chốn nào”.

Trả lời :

- Tình yêu mẹ vượt lên trên cả những thú vui hàng ngày.

- Chỉ cần hai mẹ con là đủ, câu thơ còn mở ra một ý nghĩa rộng lớn hơn : tình mẫu từ thiêng liêng, bất diệt và có ở khắp mọi nơi trên trái đất.

Câu 6 trang 88 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2 : Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn có thể gợi cho ta suy ngẫm thêm điều gì nữa ?

Trả lời :

Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ gợi cho ta nhiều suy ngẫm :

- Con người trong cuộc sống thường gặp những cám dỗ. 

- Muốn khước từ chúng, cần có những điểm tựa vững chắc như tình mẫu tử.

- Hạnh phúc ở ngay trên trần thế, do chính con người tạo dựng nên.

- Tình yêu thương sẽ khơi nguồn cho sự sáng tạo.