Soạn bài Tổng kết phần văn bản nhật dụng
Tổng kết phần văn bản nhật dụng
1. Văn bản nhật dụng không phải là kiểu văn bản. Trong chương trình đã học 6 phương thức biểu đạt, ứng với 6 kiểu văn bản là: tự sự, miểu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh, hành chính- công vụ. Văn bản nhật dụng chỉ tính chất cập nhật, gần gũi, bức thiết đối với đời sống. Đó là những vấn đề thường được nhắc đến trên báo chí, các phương tiện truyền thông hàng ngày. Ví dụ như tệ nạn xã hội, các quyền của trẻ em, vấn đề môi trường,… Văn bản nhật dụng do đó bao gồm nhiều kiểu văn bản, nhiều thể loại khác nhau: truyện, kí, thơ, văn nghị luận.
2. Các tác phẩm thuộc văn bản nhật dụng với các nội dung chính đã học ở chương trình THCS:
TT | Lớp | Tên văn bản | Phương thức biểu đạt chủ yếu | Nội dung chính (thuộc vấn đề nào) |
1 | 6 | Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử | Tự sự, miêu tả và biểu cảm | Bảo vệ di tích lịch sử |
2 | 6 | Bức thư của thủ lĩnh da đỏ | Nghị luận và biểu cảm | Bảo vệ, giữ gìn môi trường, quan hệ giữa thiên nhiên với con người. |
3 | 6 | Động Phong Nha | Thuyết minh và miêu tả | Bảo vệ cảnh quan môi trường, thắng cảnh và khai thác du lịch. |
4 | 7 | Cổng trường mở ra | Tự sự và biểu cảm | Vai trò của nhà trường đối với học sinh |
5 | 7 | Mẹ tôi | Tự sự và biểu cảm | Quan hệ thiêng liêng của tình mẹ con, vai trò của người mẹ. |
6 | 7 | Cuộc chia tay của những con búp bê | Tự sự và miêu tả | Gia đình và quyền được học tập của con cái |
7 | 7 | Ca Huế trên sông Hương | Thuyết minh và miêu tả | Giữ gìn bản sắc văn hóa |
8 | 8 | Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000 | Thuyết minh, nghị luận | Vấn đề môi trường |
9 | 8 | Ôn dịch, thuốc lá | Thuyết minh, nghị luận và biểu cảm | Tệ nạn hút thuốc lá |
10 | 8 | Bài toán dân số | Tự sự và nghị luận | Dân số kế hoạch hóa gia đình và tương lai loài người. |
11 | 9 | Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em | Hành chính - nghị luận | Vấn đề nhân quyền |
12 | 9 | Đấu tranh cho một thế giới hòa bình | Nghị luận và biểu cảm | Bảo vệ hòa bình, chống chiến tranh |
13 | 9 | Phong cách Hồ Chí Minh | Nghị luận | Việc hội nhập và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc |
3. Phương pháp học văn bản nhật dụng:
- Lưu ý về các sự kiện lịch sử, xã hội, chính trị, khoa học,... có liên quan đến vấn đề được đặt ra trong văn bản.
- Liên hệ với thực tế cuộc sống.
- Cần đưa ra các giải pháp phù hợp với thực tế, có tính khả thi.
- Vận dụng các kiến thức của các bộ môn khác để làm sáng tỏ vấn đề đặt ra trong văn bản.
- Phải chú ý đến hình thức và phương thức biểu đạt để phân tích nội dung.