Giải bài 4 trang 79 – Bài 14 - SGK môn Vật lý lớp 12
Mạch điện xoay chiều gồm có \(R = 20Ω\) nối tiếp với tụ điện \( C=\dfrac{1}{2000\pi }F \) . Tìm biểu thức của cường độ dòng điện tức thời i, biết \( u=60\sqrt{2}\cos 100\pi t\left( V \right) \).
- Dung kháng của tụ điện:
\( {{Z}_{C}}=\dfrac{1}{C\omega }=\dfrac{1}{\dfrac{1}{2000\pi }.100\pi }=20\left( \Omega \right) \)
- Tổng trở của mạch điện:
\( Z=\sqrt{{{R}^{2}}+{{Z}_{C}}^{2}}=\sqrt{{{20}^{2}}+{{20}^{2}}}=20\sqrt{2}\left( \Omega \right) \)
- Cường độ dòng điện cực đại:
\( {{I}_{0}}=\dfrac{{{U}_{0}}}{Z}=\dfrac{60\sqrt{2}}{20\sqrt{2}}=3\left( A \right) \)
Mạch gồm điện trở R nối tiếp tụ điện thì \(i\) sớm pha so với u một góc φ. Ta có \( u=60\sqrt{2}\cos 100\pi t\left( V \right) \) \( \Rightarrow i={{I}_{0}}\cos \left( 100\pi t+{{\varphi }_{i}} \right) \)
\( \tan \varphi =\dfrac{-{{Z}_{C}}}{R}=\dfrac{-20}{20}=-1\Rightarrow \varphi =-\dfrac{\pi }{4}\left( rad \right) \)
Pha của dòng điện:
\( {{\varphi }_{i}}={{\varphi }_{u}}-\varphi =0-\left( -\dfrac{\pi }{4} \right)=\dfrac{\pi }{4}\left( rad \right) \) \(\Rightarrow\) biểu thức của cường độ dòng điện tức thời: \( i=3\cos \left( 100\pi t+\dfrac{\pi }{4} \right)\left( A \right) \)
Ghi nhớ:
- Tổng trợ của mạch R L C nối tiếp: \( z=\sqrt{{{R}^{2}}+{{\left( {{Z}_{L}}-{{Z}_{C}} \right)}^{2}}} \)
- Định luật Ôm cho đoạn mạch xoay chiều có R, L, C mắc nối tiếp: \( I=\dfrac{U}{Z} \)
- Công thức tính góc lệch pha \(\varphi\) giữa điệp áp và dòng điện: \( \tan \varphi =\dfrac{{{Z}_{L}}-{{Z}_{C}}}{R} \)
+ Nếu \({{Z}_{L}}>{{Z}_{C}}:\) Điện áp u sớm pha so với dòng điện i.
+ Nếu \({{Z}_{L}}<{{Z}_{C}}:\) Điện áp u trễ pha so với dòng điện i.
- Cộng hưởng điện xảy ra khi \({{Z}_{L}}={{Z}_{C}}\) hay \( {{\omega }^{2}}LC=1 \)
khi đó \(I\) sẽ lớn nhất: \( I=\dfrac{U}{R} \)